امروز ۲7 محرم مصادف با سالروز شهادت امام سجاد (ع) در سال ۹۴ يا ۹۵ قمري است. در گفتاري نوراني امام سجاد(ع) معارف حج را به شبلي اين گونه آموزش مي دهند و در واقع دريچه اي نو بر روي حج گزاران مي گشايند.
به گزارش سرويس انديشه پايگاه اطلاع رساني حج، هيچ قلم، سخن و فيلمي نمي تواند حتي گوشه اي از دوران خفقان بني اميه را به تصوير بكشد. همين مقدار بس كه تاريخ نويسان نتوانسته اند تاريخ دقيق روز و حتي سال شهادت وجود مقدس امام سجاد(ع) را به درستي بنگارند. امام سجاد(ع) پس از واقعه كربلا و استقرار در مدينه منوره از حج براي بالا بردن معرفت ديني مسلمين سود جستند. ايشان در آن دوران خفقان كه امكان روشنگري علني و يا جهاد نبود با دعا و معنويت و حج گزاري به تبليغ معارف راستين پرداختند. پس از واقعه عاشورا بني اميه با قتل عام مخالفان به فكر كشور گشائي افتادند. آنان با تبليغات فراوان و گسترده اين كار خود را جهاد اسلامي مي ناميدند و اين در حالي است كه جامعه را از معنويت تهي كرده بودند. امام سجاد (ع) با دعا و نماز و حج رسالت خويش را به سرانجام رساند تا جايي كه از اين گفتار امام سجاد (ع) كه در بستر احتضار به فرزندش، امام محمد باقر، فرمود: «من با اين ناقه‌ام (ش‌تر ماده) بيست حج به جا آوردم و حتي يك تازيانه هم به او نزده‌ام. پس وقتي مرد، او را دفن كن تا درندگان گوشت او را نخورند.» مي‌فهميم حداقل ايشان ۲۰ بار حج انجام داده‌اند. در گفتاري نوراني امام سجاد(ع) معارف حج را به شبلي اين گونه آموزش مي دهند و در واقع دريچه اي نو بر روي حج گزاران مي گشايند: بخش اول هنگامي كه امام سجاد ( عليه السلام ) از سفر حج بازگشت شخصي به نام «شبلي» كه او نيز حج گزارده بود، به استقبال امام شتافت. امام ( عليه السلام ) از او پرسيد: اي شبلي! آيا حج گزاردي ؟ شبلي گفت: آري فرزند پيامبر ! امام ( عليه السلام ) فرمود: آيا به «ميقات» فرود آمدي و جامه هاي دوخته را از تن درآوردي و غسل كردي؟ شبلي گفت: آري. امام ( عليه السلام ) فرمود: آن گاه كه به ميقات فرود آمدي و جامه هايت را درآورده، «غسل احرام» كردي و خواستي «لباس احرام» بپوشي آيا چنين نيت كردي كه «لباس گناه» را نيزاز خويشتن دورگرداني و «جامه اطاعت خداوند» را در بركني؟ شبلي گفت: نه! امام ( عليه السلام ) فرمود: آن هنگام كه جامه هاي دوخته را از تن بيرون ميآوردي، آيا قصد كردي كه از ريا و نفاق و امور شبهه ناك نيز به درآيي ؟ شبلي گفت: نه! امام ( عليه السلام ) فرمود: هنگامي كه آلودگي هاي بدن خويش را با غسل مي زدودي، آيا در اين انديشه بودي كه خويشتن را نيز از رذيلت ها و گناهان بشويي ؟ شبلي گفت: نه ! امام ( عليه السلام ) فرمود: پس، نه به ميقات فرود آمده اي و نه از لباس دوخته جدا شده اي و نه غسل كرده اي! بخش دوّم: سپس امام ( عليه السلام ) به او فرمود: آيا نظافت كردي و «محرم» شدي، (لباس احرام پوشيدي) و نيّت حج كردي ؟ شبلي گفت: آري. امام ( عليه السلام ) فرمود: آنگاه كه نظافت مي كردي و احرام مي بستي و نيّت حج مي نمودي، آياقصدت اين بود كه با نور توبه و بازگشتي خالصانه به سوي خداوند، پليدي ها وگناهان جانت را نيز بزدايي؟ شبلي گفت: نه ! امام ( عليه السلام ) فرمود: هنگام «محرم شدن» در اين انديشه بودي كه علاوه بر آنچه در حال احرام، بر تو حرام ميگردد ( هر چه را خداوند ) براي هميشه حرام فرموده است نيز بر خويشتن حرام گرداني؟ شبلي گفت: نه ! امام ( عليه السلام ) فرمود: هنگام بستن پيمان حج، انديشيدي كه هر قيد و بند غير خدايي را از خويشتن بگشايي و تنها در گرو پيمان خداوند باشي ؟ شبلي گفت: نه ! امام ( عليه السلام ) فرمود: پس، نه نظافت كردي و نه محرم شده اي و نه پيمان حج بسته اي ! بخش سوّم امام ( عليه السلام ) به او فرمود: آيا به «ميقات» كه وارد شدي، دو ركعت «نماز احرام» گزاردي و «لبيك» گفتي؟ شبلي گفت: آري. امام ( عليه السلام ) فرمود: هنگام ورود به «ميقات»، نيت و انديشه ات نايل شدن به زيارت خداوند و وصول به لقاي پروردگار بود ؟ شبلي گفت: نه ! امام ( عليه السلام ) فرمود: آن هنگام كه «نماز احرام» ميخواندي، آيا نيت كردي كه به وسيله نماز، كه بهترين اعمال و برترين حسنات بندگان است، به خداوند نزديك شوي وبه او تقرب جويي؟ شبلي گفت: نه ! امام ( عليه السلام ) فرمود: هنگامي كه «لبيك» ميگفتي، نيت و انديشه ات اين بود كه زبانت را تنها به طاعات خداوند بگشايي و از همه گناهان فروبندي ؟ شبلي گفت: نه ! امام ( عليه السلام ) فرمود: نه به ميقات وارد شده اي و نه نماز گزارده اي و نه لبيك گفته اي! بخش چهارم سپس امام ( عليه السلام ) به او فرمود: آيا به «حرم» وارد شدي و «كعبه» را ديدي و نماز گزاردي ؟ شبلي گفت: آري. امام ( عليه السلام ) فرمود: آن هنگام كه به حرم وارد شدي، قصد كردي كه«غيبت» از مسلمانان و ملت اسلام و بي حرمتي به آبرو و شخصيت آنان را بر خويشتن حرام گرداني ؟ شبلي گفت: نه ! امام ( عليه السلام ) فرمود: هنگامي كه به «مكه» رسيدي، چنين انديشيدي و اين گونه نيت كردي كه تنها به قصد خداوند آمده اي (نه به قصد شهرت و تجارت و…؟!) شبلي گفت: نه ! امام ( عليه السلام ) فرمود: پس، نه به حرم وارد شده اي و نه كعبه را ديده اي و نه نمازگزارده اي! بخش پنجم سپس امام ( عليه السلام ) فرمود: آيا كعبه را «طواف» كردي و اركان آن را مسّ نمودي و «سعي» به جا آوردي؟ شبلي گفت: آري. امام ( عليه السلام ) فرمود: هنگام «سعي»، چنين نيت كردي كه به سوي خداوند مي گريزي و به او پناه مي بري و اوست كه آگاه به نهان هاست، و بر اين نيت و انديشه ات آگاه است؟ (و تو را پناه ميدهد)؟ شبلي گفت: نه! امام ( عليه السلام ) فرمود: پس، نه طواف كرده اي و نه اركان را مسّ نموده اي و نه سعي به جا آورده اي! بخش ششم: سپس امام ( عليه السلام ) به شبلي فرمود: با «حجر الاسود» مصافحه كردي و به آن دست كشيدي و در «مقام ابراهيم ( عليه السلام ) » ايستادي و در آن مقام دو ركعت نماز گزاردي ؟ شبلي گفت: آري. در اين هنگام، امام ( عليه السلام ) فريادي سوزناك برآورد و حالتي به اودست داد كه نزديك بود از دنيا برود (وروح مطهرش از شوق و خشيت خداوند، به ملكوت آسمانها پرواز كند)! سپس (به خود آمد و به ناله) گفت: آه ! آه… و آن گاه فرمود: كسي كه با «حجر الاسود» مصافحه كند وبه آن دست دهد، همانا با خداوند متعال مصافحه كرده است ! پس، اي مسكين ! نيك بنگر كه مبادا حرمت آن را تباه سازي و پيماني اين چنين عظيم را بشكني ودستي را كه در دست خداوند نهاده اي، به گناهاني بيالايي كه گنهكاران به آن آلوده اند. سپس امام ( عليه السلام ) فرمود: هنگامي كه در مقام ابراهيم ايستادي، نيت كردي كه بر عهد و فرمان خداوند، بايستي و از تمامي گناهان روي گردان شوي؟ شبلي گفت: نه ! امام ( عليه السلام ) فرمود: آن هنگام كه در مقام ابراهيم نماز ميخواندي، قصدت اين بود كه نمازي چونان ابراهيم ( عليه السلام ) بخواني و با آن نماز، بيني شيطان را به خاك بمالي؟ شبلي گفت: نه ! امام ( عليه السلام ) به او فرمود: پس، نه با حجر الاسود مصافحه كرده اي و نه در مقام ابراهيم ايستاده اي و نه در آنجا نماز گزارده اي! بخش هفتم سپس امام ( عليه السلام ) به او فرمود: آيا به سر «چاه زمزم» رفتي و از آب آن نوشيدي ؟ شبلي گفت: آري. امام ( عليه السلام ) فرمود: آيا در آن هنگام، در اين انديشه بودي كه بر سرطاعت خداوند رفته اي و چشمان خويش را از گناهان فرو پوشيده اي ؟ شبلي گفت: نه ! امام ( عليه السلام ) فرمود: پس، نه بر سر چاه زمزم رفته اي و نه از آب آن نوشيده اي! بخش هشتم سپس امام ( عليه السلام ) به او فرمود: آيا ميان دو كوه « صفا» و «مروه»، « سعي» كردي و بين آن دو، راه پيمودي ؟ شبلي گفت: آري. امام ( عليه السلام ) به او فرمود: آيا در آن حال چنين انديشيدي كه ميان «خوف» و «رجاء» و ترس واميد هستي (و خشيت و رحمت خداوند را يكجا در جان خويش فراهم آوردي)؟ شبلي گفت: نه ! امام ( عليه السلام ) فرمود: پس، سعي نكرده اي و ميان صفا و مروه راه نپيمودي ! بخش نهم سپس امام ( عليه السلام ) فرمود: آيا از مكه به سوي «منا» رفتي؟ شبلي گفت: آري، امام ( عليه السلام ) فرمود:آيا در «منا»، نيت و انديشه ات اين بود كه مردم را از زبان و قلب و دست خويش در امان بداري ؟ شبلي گفت: نه ! امام ( عليه السلام ) فرمود: پس، به منا نرفته اي ! بخش دهم سپس امام ( عليه السلام ) به او فرمود: آيا در صحراي «عرفات» توقف كردي و بر «جبل الرحمة» (كوه رحمت) بالا رفتي و «وادي نمرة» را شناختي و نزد «الميل» و «الجمرات»، خداوند را خواندي و با وي به مناجات پرداختي ؟ شبلي گفت: آري. امام ( عليه السلام ) فرمود: آيا هنگام توقف در «عرفات» در اين انديشه بودي و اين معرفت را فاصله يافتي كه همه معارف و دانش ها از آن خداوند است و نامه اعمال و لوح سرنوشت تو در دست اوست، و همو بر نهان و قلبت آگاه است ؟ شبلي گفت: نه ! امام ( عليه السلام ) فرمود: آنگاه كه از «جبل الرحمة» بالا ميرفتي، در اين انديشه بودي كه خداوند بر هر مرد و زن با ايمان، رحمت مي آورد و آنان را زير لواي ولايت خويش دارد؟ شبلي گفت: نه ! امام ( عليه السلام ) فرمود: نزد «نمرة» قصد كردي كه كسي را به كاري امر نكني، مگر آنكه خودت آنرا انجام دهي، و از كاري نهي نكني مگر اينكه خود را از آن دوري گزيني؟ شبلي گفت: نه ! امام ( عليه السلام ) فرمود: هنگام توقف نزد «علم و نمرات» به ياد داشتي كه آنها شاهد تو و طاعت هايت هستند و همراه بانگهبانان الهي و به فرمان پروردگار آسمانها، نگهبان تواند؟ شبلي گفت: نه ! امام ( عليه السلام ) فرمود: پس، در عرفات توقف نكرده اي و بر كوه رحمت بالا نرفته اي و نمرة رانشناخته اي و دعا نخوانده اي و نزد نمرات درنگ ننموده اي ! بخش يازدهم سپس امام ( عليه السلام ) فرمود: از ميان «علمين» (دو علم) گذر كردي و پيش از آن، دو ركعت نماز گزاردي و به سوي وادي «مزدلفه» راه پيمودي و از آنجا سنگ هاي ريز برداشتي و به «مشعرالحرام»رفتي؟ شبلي گفت: آري. امام ( عليه السلام ) فرمود: هنگام نماز گزاردن، چنين انديشيدي كه اين، «نماز شكر» است در شب دهم (ذيالحجه) كه سختي ها را آسان مي گرداند و آرامش و آسايش به ارمغان مي آورد ؟ شبلي گفت: نه ! امام ( عليه السلام ) فرمود: آن هنگام كه از ميان «دو علم» مي گذشتي و به راست و چپ منحرفن مي شدي، آيا در نيت و انديشه ات قصد كردي كه با قلب و زبان و ديگر اعضاي بدنت از دين حق منحرف نگردي ؛ نه به راست و نه به چپ ؟ شبلي گفت: نه ! امام ( عليه السلام ) فرمود: هنگام رفتن به «مزدلفه» وجمع آوري ريگها، آيا قصدت اين بود كه هرگناه و جهلي را از خويشتن دورسازي و به جاي آن، علم و عمل بنشاني ؟ شبلي گفت: نه ! امام ( عليه السلام ) فرمود: آن گاه كه «مشعرالحرام» رفتي، قصدت اين بود كه شعار و شعور اهل تقوا و خشيت الهي را به قلبت بچشاني و با پارسايان هم ساز گردي ؟ شبلي گفت: نه ! امام ( عليه السلام ) فرمود: پس، از ميان آن دو علم عبور نكرده اي و دو ركعت نماز نخوانده اي وبه مزدلفه نرفته اي و از آنجا ريگ بر نداشته اي و به مشعرالحرام واردنشده اي! بخش دوازدهم سپس امام ( عليه السلام ) به شبلي فرمود: به «منا» رسيدي و «جمره ها» را سنگسار كردي و موهاي سرت را زدودي و قرباني كردي و در «مسجد خيف» نماز گزاردي و به مكه بازگشتي و «طواف افاضه» انجام دادي ؟ شبلي گفت: آري. امام ( عليه السلام ) فرمود: هنگام رسيدن به «منا» و سنگسار جمره ها ؛ آيا چنين انديشيدي كه به هدف خويش رسيدهاي و خداوند، خواسته هايت را برآورده است ؟ شبلي گفت: نه ! امام ( عليه السلام ) فرمود: هنگام سنگسار جمره ها، انديشه ات اين بود كه دشمنت، شيطان و ياران او را سنگسار مي كني و به وسيله حج ارجمندت آنها را از خود مي راني ؟ شبلي گفت: نه ! امام ( عليه السلام ) فرمود: آن هنگام كه موهاي سرت را مي زدودي، آيا انديشه ات اين بود كه خويشتن خويش را نيز از همه آلودگي ها پاك ميكني و آنچه را از مردمان برعهده داري، بر ميداري و از گناهان و آلودگي ها بيرون ميآيي ؛ همانند روزي كه از مادر زاده شده اي ؟ شبلي گفت: نه ! امام ( عليه السلام ) فرمود: هنگام نماز گزاردن در مسجد «خيف»، چنين انديشيدي كه از هيچ كس و هيچ چيز «خوف» نداري و جز از خداوند و گناهانت نمي ترسي و به هيچ كس و هيچ چيز، مگر رحمت خداوند، اميد نداري ؟ شبلي گفت: نه ! امام ( عليه السلام ) فرمود: آيا هنگام قرباني كردن، چنين انديشيدي كه با دست يازديدن به حقيقت ورع و پارسايي، گلوي طمع را ببري و از سنت و سيره ابراهيم ( عليه السلام ) پيروي كني ؛ كه با قرباني كردن فرزند خويش و ميوه دلش براي رضاي خداوند،اين سنت را بر پا ساخت و براي مردمان پس از خود به يادگار نهاد ؟ شبلي گفت: نه !لام ) فرمود: هنگامي كه از قربانگاه به مكه بازگشتي و «طواف افاضه» را انجام دادي، آيا چنين انديشيدي كه از رحمت خداوند، سرشار شده اي و اينك به سوي طاعت او روي آورده اي و به محبت وي چنگ زده اي و فرمان هاي واجب او را انجام داده اي و به «قرب الي اللّه» و نزديكي به خداوند دست يافته اي ؟ شبلي گفت: نه ! امام سجاد ( عليه السلام ) به او فرمود: پس، به منا نرسيده اي، و جمره ها را سنگسار نكرده اي وموهايت را نزدوده اي و قرباني نكرده اي و مناسك و اعمالت را انجام نداده اي و در مسجد خيف نماز نگزارده اي و طواف افاضه را به جاي نياورده اي و به خداوند، تقرب و نزديكي نيافته اي ! بازگرد كه حج نگزارده اي ! در اين هنگام «شبلي» به گريه درآمد و بر غفلت و تقصيرخويش واز دست دادن آن همه فايده و آثار و اسرار گرانقدر حج، سخت گريست. واز آن پس و تا فرا رسيدن موسم حجي ديگر، به فراگيري بيشترمعارف و علوم ورموز حج پرداخت و سال بعد، با معرفتي سرشار و يقيني استوار، حج گزارد.