محرم، ماه حزن و اندوه و عزاداری شیعیان در شهادت حضرت امام حسین علیه السلام است.
پیامهایی در ارتباط با ماه محرم
جانبازی
اینان قامت کشیده اند تا رسم جانبازی و ایثار و شهادت در راه عقیده رابرای همه تاریخ به نمایش گذارند و پیکرهای خونین شان را سند رسوائی باطل و باطل گویان تاریخ قرار دهند. و حسین(ع) نیز، عاقبت حماسه می آفریند و جاویدنامه شهادت را در سرزمین تف با خون خویش مهر می کند و با قطره قطره خون خویش و خون گلوی علی اصغر 6 ماهه اش، سرود فتح را بر ذره ذره خاک می نگارد، تا برای همگان و در همه تاریخ بماند و رسم طریقت و درس فضیلت آموزد.
فریاد حسینیان
آری حسینیان همگی در شطِ سرخ شهادت تن شستند. و در بستر خونبار ایثار و شهامت آرمیدند. تا برای همیشه، در گوش خفتگان خاک فریاد کشند و نشستگان تاریخ را نهیب بیداری زنند.
رضای الهی
آخرین کلام امام حسین(ع) در گودی قتلگاه این است که: «اِلهی رِضا برضاک و تسلیما لِاَمْرِک» یعنی: خدایا با تمام این سختیها و مصیبتها راضیم به رضای تو و تسلیم امر تو هستم. و تاریخ هرگز چنین فداکاری را به یاد نداشته است که فردی اینگونه با تمام هستی پا به میدان بگذارد و همه چیز خود را برای رضای خدا و حفظ دین پیامبر از دست بد هد.
پرچم امامت
61 سال از هجرت پیامبر(ص) می گذرد و اینک حسین(ع)، هم او که در مهبط وحیِ جبرائیل و در دامن پاک پیامبر، پرورش یافته است، پرچمِ امامت را در راستای رسالت ابراهیم خلیل اللّه(ع) و محمد رسول اللّه(ص) بر دوش گرفته است تا کاروان بشریت را تا دروازه های نور، راه بنماید و کشتی نجات انسان را در شط سرخ شهادت، به پیش راند.
حماسه ای پرشکوه
آنک... مشیّت رب الارباب بر این شد که رزمی سرخین بر پا شود، نور و ظلمت در مصاف شوند و حق و باطل به پیکار برخیزند تا حماسه ای پرشکوه تحقق یابد و آوازه اش در همیشه تاریخ بماند،
عزاداری
سالهای سال است که شیعیان در سراسر جهان در ماه محرم، با صدای زنجیر و سنج با چشمان اشکبار، با روضه و ندبه، خاطره شهادت امام حسین(ع) و یاران او را زنده نگاه می دارند. گویی غم سنگینی که در ماه محرم قلبها را می فشرد، جدای از تقویم و زمانه، در جان انسانها مایه و ریشه دارد.
آزادگی
از مهمترین درسهای نهضت کربلا و از الفبای نخستین فرهنگ عاشورا، آزادگی و حریت و تن به ظلم ندادن و اسیر ذلّت نشدن است، حسین(ع) فرمود، مرگ با عزت بهتر از زندگی با ذلت است. و در نبرد عاشورا نیز در حمله هایی که به صفوف دشمن می کرد رَجز می خواند و می فرمود:
الموت اولی من رکوب العار |
و العارُ اولی من دخولِ النار |
مرگ بهتر از ننگ است و ننگ بهتر از دوزخ است.
ایثار
از بارزترین مفاهیم و درسهای عاشوار «ایثار» است. ایثار یعنی فداکاری و دیگری را برخود مقدم داشتن و جان و مال خود را فدای چیزی برتر از خویشتن کردن. در کربلا فدا کردن جان در راه دین دیده می شود.
عاشورا و امر به معروف و نهی از منکر
در فرهنگ عاشورا، حاکمیت ظلم یزیدی بزرگترین منکر اجتماعی است و مبارزه برای حاکم ساختن حق و قطع سلطه ستم معروفی عظیم است. امر به معروف و نهی از منکر، از بهترین فلسفه های حماسه خونین کربلاست.
عزاداری
بر پاداشتن مراسمی به یاد سیدالشهداء(ع) در ایام مختلف، بویژه دهه محرّم و روز عاشورا مورد تشویق بسیار اولیاء دین است و خود معصومین در راه اقامه عزای حسینی می کوشیدند. زیرا عزاداری بصورت گریه، برپاییِ مجالس ذکر، سرودن مرثیه،... احیاء خط ائمه و تبیین مظلومیت آنان است.
عطش
تشنگی از بارزترین جلوه های سوز و غم در حادثه کربلاست. سیدالشهداء، عباس، علی اکبر، علی اصغر و دیگران، همه لب تشنه و عطشان روز عاشورا جان سپردند. در کربلا، عطش بیداد می کرد و مشکها خالی، لبها خشک، جگرها سوخته، هوا گرم، راه فرات بسته و صدای العطش بلند بود.
نماز
آنچه به جهاد، ارزش می دهد آمیختگی آن با نماز است. عاشورا تلاقی عرفان و حماسه بود و نهضت کربلا برای احیای سنتهای دینی و فرایض الهی از جمله نماز بود. شیعه او نیز باید اهل نماز و خشوع باشد و از دینداری تنها عزاداری را نشناسد. حتی معتقدان و امیدواران به شفاعت حسین(ع) نیز باید اهل نماز باشند. چون شفاعت به بی نمازان نخواهد رسید.