امام جواد علیه السلام در دهم رجب سال 195 ق در مدینه منوّره متولد شد
ولادت امام جواد علیه السلام
امام جواد علیه السلام نهمین امام شیعیان دوازده امامی بعد از پدرش علی بن موسی الرضا و قبل از پسرش هادی می باشد. از امام جواد علیه السلام گاهی با عنوان ابوجعفر هم یاد می کنند. «جواد» و «تقي» مهم ترين و مشهورترين القاب امام نهم است.
تولد امام جواد علیه السلام
امام جواد علیه السلام میوه دل ثامن الحجج علیه السلام در دهم رجب 195 ق در مدینه منوّره زاده شد و بر شاخسار امامت شکوفا گشت. پدر بزرگوار امام جواد علیه السلام ،حضرت امام رضا علیه السلام و مادرش بانوی گرامی و بافضیلتی به نام «سبیکه» است که امام رضا علیه السلام او را «خیزران» نامید. حضرت همواره از ایشان به نیکی یاد کرده او را با تعابیری چون بانویی پاک دامن و بانوی بافضیلت نام می بردند.
سالهای اولیه زندگی امام جواد علیه السلام
امام جواد علیه السلام به ابن الرضا (پسر رضا) نیز خوانده می شد. پدر امام جواد علیه السلام او را ابوجعفر خطاب می کرد. و برای اینکه با محمد باقر، امام پنجم، که او هم ابوجعفر نامیده می شد اشتباه نشود، تاریخ نویسان امام جواد علیه السلام را ابوجعفر ثانی می نامیدند.
امام جواد علیه السلام در مدینه به دنیا آمد و به نوشته شیخ کلینی، مادرش کنیزی از نوبیا در شمال آفریقا به نام حبیبه بود. با این حال برخی او را خیزران، از امپراتوری روم شرقی می دانند و برخی دیگر او را از خانواده ماریه، همسر پیامبر اسلام می دانند. پدر امام جواد علیه السلام عادت داشت به اصحابش یادآوری کند که صاحب فرزندی خواهد شد که بعد از او عهده دار منصب امامت خواهد شد.
با این حال زمان زیادی گذشت تا شیعیان فرزند مذکور را با چشم خودشان ببینند. امام جواد علیه السلام تنها چهار سال داشت وقتی پدرش مجبور شد او را در مدینه تنها گذاشته، برای بر عهده گرفتن مقام جانشینی که مامون برایش تدارک دیده بود، عازم سفر به خراسان شود. شیعیان عادت داشتند از رضا بپرسند آیا اگر برای او اتفاقی بیفتد، پسری در آن سن خواهد توانست مسئولیت امامت و رهبری شیعه را بر عهده بگیرد؛ و رضا معمول بود داستان عیسی را برایشان نقل کند که حتی سن کمتری داشت وقتی به مقام نبوت رسید.
كنيه هاي امام جواد علیه السلام
براي امام جواد عليه السلام چهار كنيه وجود داشته است. امام محمد تقی علیه السلام با عنايت به اينكه تنها فرزند امام رضا عليه السلام بوده اند كنيه «ابن الرضا» و با توجه به نام تنها فرزند پسرشان امام علي نقي عليه السلام كنيه «ابوعلي» و در پرتو بندگي خدا كنيه «ابوعبدالله» داشته اند. اما كنيه مشهور امام جواد علیه السلام، «ابوجعفر» بوده است.
ابوجعفر در صحيفه فاطميه الهي كه در اختيار امامان بوده و اكنون در نزد امام مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف مي باشد ثبت است. اين كنيه به قدري مشهور شده و به كار رفته كه جايگزين نام اصلي آن حضرت گرديده است.
از القاب امام جواد (ع) می توان به مرتضي، مختار، متوكل، متقي و زكي اشاره کرد
القاب امام جواد علیه السلام
لقب هايي كه براي امام جواد علیه السلام تنها فرزند امام رضا عليه السلام در تاريخ زندگاني آن حضرت به كار رفته است گوياي فضايل و اوصاف الهي اين امام است و امتيازات اين اسوه عالي رانشان مي دهد.
تقي، جواد، منتجب، مرتضي، مختار، متوكل، متقي، زكي، قانع، نجيب و عالم يازده لقب براي امام امام جواد علیه السلام است كه ابعاد شخصيت بزرگ الهي آن حضرت را آشكار مي نمايد.
«جواد» و «تقي» مهم ترين و مشهورترين القاب امام نهم است. البته در ميان ايرانيان بيشتر لقب جواد رايج است و آن حضرت با عنوان «جوادالائمه» شناخته مي شوند. جود و بخشش و سخاوتمندي فوق العاده امام عامل اشتهار آن حضرت به جواد بوده است.
دوران امامت امام جواد علیه السلام
دوران کودکی امام جواد علیه السلام از دوران شیرخوارگی تا زمانی که در سن هفت سالگی به امامت رسید، با حوادث گوناگون آمیخته است.
با شهادت امام رضا علیه السلام و به امامت رسیدن امام جواد در سن کودکی، یکی از موضوعاتی که حتی برخی از یاران امام هشتم را دچار شک و تردید کرد، کم سن و سالی امام جواد علیه السلام جهت مقام امامت بود. به همین دلیل در مواردی امام رضا علیه السلام و در موارد دیگری، خود امام جواد به تبیین آن پرداختند و به شبههها پاسخ گفتند.
جایگاه امام جواد علیه السلام نزد خدا
امام جواد علیه السلام به دلیل قابلیت و لیاقت و بهرهمندی از موهبت الهی از جایگاهی رفیع در پیشگاه خداوند، پیامبر اکرم، پدر بزرگوارش و تمام کسانی که بهرهای از شناخت امام دارند برخوردار است. اگر چه دشمنان دین و حاکمان معاصر امامان معصوم علیهم السلام همواره در مقام توطئه و سرکوب و تحقیر آنان بوده اند، اما حقانیت و صداقت و نورانیت امامان شیعه پیوسته نقشههای دشمنان را خنثی و بیتأثیر میساخته است و در برخی موارد، حتی دشمنان تحت تاثیر وجود پر برکت آنان قرار میگرفتهاند.
ازدواج امام جواد علیه السلام
امام جواد علیه السلام نیز با هوشمندی و درایت مخصوصبهخود، در برخورد با حاکم ستمگر عباسی، مامون، که قاتل پدرش امام رضا علیه السلام بود به گونهای عمل نمود که مامون نیز افتخار خویش را در انتخاب او برای ازدواج با دخترش ((ام فضل (لبابه)|ام فضل ))میدید.
در دوران زندگی مشترک امام جواد علیه السلام با ام فضل (تا هنگام شهادت) حوادث گوناگونی اتفاق افتاده است.